सुरक्षा ग्यारेन्टीका लागि युक्रेनको १०० अर्ब डलरको अमेरिकी हतियार प्रस्ताव

एजेन्सी। युक्रेनले करिब १०० अर्ब डलर बराबरका अमेरिकी हतियार खरिद गर्ने प्रस्ताव अघि सारेको छ। खर्च युरोपेली सहयोगीहरूले बेहोर्ने संकेत छ। लक्ष्य भने अमेरिकी सुरक्षा ग्यारेन्टी पाउनु हो, विशेषगरी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्प नेतृत्वको अवधिमा।

यो प्रस्ताव साझेदार देशहरूलाई पठाइएको कागजातमा वर्णन गरिएको छ। धेरै सञ्चारमाध्यमले यसको चर्चा गरेका छन्। योजना नाटो सदस्यता तुरुन्तै होइन। तर युद्ध अन्त्यतर्फको वृहद् सम्झौता प्रक्रियासँग जोडिने गरी तयार गरिएको छ।

प्रस्तावको मुख्य भागमा हवाई प्रतिरक्षा बलियो बनाउने लक्ष्य छ। रिपोर्टअनुसार कम्तिमा १० वटा पाट्रियट ब्याट्री (मिसाइल प्रतिरक्षा प्रणाली) खरिद गर्ने सोच छ। यससँगै ५० अर्ब डलर बराबरको युएस–युक्रेन ड्रोन सहउत्पादन पहल अलगै रुपमा अघि सारिएको छ। दुवै मिल्दा सुरक्षा–उद्योग प्याकेज १५० अर्ब डलरनजिक पुग्ने अनुमान छ।

यो एजेन्डा यसै साताको वासिङ्टन शिखर–वार्तासँगै चलेको हो। ट्रम्पले राष्ट्रपति भोलोदिमिर जेलेन्स्की र केही युरोपेली नेताहरूसँग भेट गरेका थिए। बेलायतका प्रधानमन्त्री किर स्टार्मरले “रचनात्मक वार्ता” भएको बताए। नेताहरूले युक्रेनका लागि “इच्छुकहरूको गठबन्धन” मार्फत सुरक्षा सहयोगबारे छलफल गरेका छन्। ट्रम्पले सम्झौता सम्भावना खुला रहेको संकेत दिए। तर तुरुन्तै युद्धविराम मा भने चाँडो सहमति देखिएन।

जेलेन्स्कीको भनाइमा केही अंश १० दिनभित्र ‘अनप्याक’ गर्न सकिनेछ। ट्रम्पले आगामी उच्चस्तरीय कूटनीति सम्भव रहेको संकेत गरेका छन्। यसमा भ्लादिमिर पुटिन र जेलेन्स्कीसँग प्रत्यक्ष वार्ताको चर्चा पनि आएको छ। तर मस्कोले यसबारे औपचारिक पुष्टि गरेको छैन।

फाइनान्सियल टाइम्समा वर्णित किवको दस्तावेजले केही अडान स्पष्ट गर्छ। युक्रेन भौगोलिक त्याग मान्दैन। युद्ध–नोक्सानीकाे क्षतिपूर्ति माग गर्दछ। यो जफत गरिएका रुसी सम्पत्तिबाट पनि हुन सक्ने प्रस्ताव छ। प्रतिबन्ध फुकुवा भने केवल प्रमाणित रुसी पालनापछि चरणगत हुने माग गरिएको छ।

अमेरिका र युरोप वित्तीय संरचना र कानुनी रूपरेखा अध्ययन गर्दै छन्। अमेरिकी भूमिकाको स्वरूप—द्विपक्षीय ग्यारेन्टी वा गठबन्धनमार्फत प्रतिबद्धता—अझै मस्यौदा चरणमा छ। प्रस्ताव शान्ति–फ्रेमवर्कको प्रगतिमा निर्भर छ। अहिलेसम्म अन्तिम सम्झौता घोषणाभएको छैन।